Jelito, objawy, ból jelit – kiedy zgłosić się do lekarza?
13.03.2025
Jeśli odczuwasz często wzdęcia, bóle brzucha, nieregularne wypróżnienia lub uczucie pełności, może to wskazywać na zespół jelita drażliwego (IBS) lub SIBO. Te schorzenia przewodu pokarmowego dotykają miliony ludzi na całym świecie i mogą powodować przykre objawy, takie jak ból jelit, gazy, biegunki czy zaparcia, co wpływa na ich aktywność fizyczną.
Jednym z najskuteczniejszych sposobów na leczenie bólu jelit i poprawę komfortu trawiennego jest zastosowanie odpowiedniej diety. Dieta Low FODMAP może stanowić przełom w terapii pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego, pomagając w redukcji objawów choroby.
Czym jest dieta Low FODMAP i dlaczego pomaga w leczeniu bólu jelit?
Dieta Low FODMAP, opracowana przez naukowców z Monash University w Australii, to plan żywieniowy oparty na eliminacji grup węglowodanów, które mogą powodować objawy, takie jak ból brzucha, wzdęcia, zaparcia czy biegunka.
FODMAP to skrót oznaczający fermentowane oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole, które mogą wpływać na masę ciała.
- Fermentable (fermentowalne),
- Oligosaccharides (oligosacharydy),
- Disaccharides są często trudne do strawienia i mogą powodować objawy zespołu jelita drażliwego. (disacharydy),
- Monosaccharides mogą być przyczyną bólu jamy brzusznej u osób z nietolerancją FODMAP. (monosacharydy),
- Polyols (poliole) są substancjami, które mogą przyczyniać się do wzdęć i bólu jamy brzusznej.
Te substancje nie są w pełni wchłaniane przez jelito cienkie i mogą fermentować w jelicie grubym, prowadząc do nasilonych objawów, takich jak wzdęcia, silny ból brzucha, nadmiar gazów, a także zaburzenia wypróżnień.
Dieta Low FODMAP w leczeniu zespołu jelita drażliwego i innych zaburzeń przewodu pokarmowego
Dieta Low FODMAP jest szczególnie polecana dla pacjentów cierpiących na:
- zespół jelita drażliwego (IBS),
- SIBO (przerost bakteryjny jelita cienkiego) może prowadzić do objawów choroby, takich jak wzdęcia i bóle brzucha.
- nieswoiste zapalenie jelit (m.in. Choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, oraz inne schorzenia przewodu pokarmowego mogą prowadzić do niedrożności jelit.
- nadmierne wzdęcia i gazy,
- przewlekłe zaparcia i biegunki.
Badania wykazały, że aż 75% pacjentów stosujących dietę Low FODMAP zauważyło znaczną poprawę samopoczucia oraz redukcję objawów jelitowych.
Co warto wyeliminować? Lista produktów powodujących ból jelit i objawy ze strony układu pokarmowego
Produkty bogate w FODMAP, których należy unikać:
- Oligosacharydy mogą powodować objawy zespołu jelita drażliwego, takie jak ból brzucha i wzdęcia.: pszenica, cebula, czosnek, fasola, soczewica,
- Disacharydy: mleko, jogurt, sery zawierające laktozę,
- Monosacharydy: jabłka, gruszki, mango, mód,
- Poliole: śliwki, morele, sorbitol, mannitol, maltitol (obecne w gumach do żuć i słodzikach) mogą wpływać na objawy zespołu jelita drażliwego.
Ograniczenie tych pokarmów może skutecznie zminimalizować objawy takie jak ból w jelitach, uczucie pełności, gaz czy zaburzenia wypróżnień.
Etapy diety Low FODMAP w leczeniu bólu brzucha i jelit
1. Eliminacja (4-6 tygodni)
Pierwszy etap polega na całkowitym usunięciu z diety pokarmów bogatych w FODMAP, co może poprawić aktywność fizyczną i samopoczucie. W tym czasie układ pokarmowy "uspokaja się", a pacjent może zauważyć zmniejszenie objawów bólowych, zgagi, wzdęć i problemów z wypróżnieniami.
2. Reintrodukcja
Po eliminacji stopniowo wprowadza się pojedyncze grupy FODMAP, obserwując reakcję organizmu. To pomaga określić, które produkty powodują dolegliwości, takie jak ból brzucha, wzdęcia czy biegunka.
3. Personalizacja diety
Na podstawie wyników reintrodukcji układa się indywidualny plan żywieniowy, uwzględniający tolerancję FODMAP. Celem jest dieta zbilansowana, minimalizująca ból w jelitach i wspierająca zdrowie układu pokarmowego.
Dieta Low FODMAP a zapalenie jelit i rak jelita grubego
Nieprawidłowe nawyki żywieniowe mogą prowadzić do stanów zapalnych jelit, które mogą zwiększać ryzyko nowotworów, m.in. raka jelita grubego. Odpowiednia dieta, bogata w błonnik, fermentowane produkty mleczne i naturalne probiotyki, może być kluczowym elementem profilaktyki nowotworów przewodu pokarmowego oraz przyczyniać się do poprawy masy ciała.
Podsumowanie – dlaczego warto stosować dietę Low FODMAP?
Dieta Low FODMAP to skuteczna metoda redukcji objawów bólu jelit, wzdęć, biegunek i zaparć, co może poprawić regularność stolca. Może być pomocna w leczeniu zespołu jelita drażliwego oraz innych zaburzeń przewodu pokarmowego, takich jak SIBO czy nieswoiste zapalenia jelit.
Jeśli masz objawy bólu brzucha, zgagi, nadmiernych gazów lub przewlekłych problemów z wypróżnieniami, warto zgłosić się do lekarza lub gastroenterologa. Dieta Low FODMAP, stosowana pod kontrolą specjalisty, może być kluczowym elementem leczenia i poprawy jakości życia pacjentów.
